Slapen op de klim betekende starten in stijgende lijn. En wat voor een klim?! Meer dan tweeëntwintig kilometer moesten we stijgen alvorens we boven de 1800 meter de benen konden laten rusten. 

De eerste elf kilometer klommen we geleidelijk naar de grens met Montenegro. We wisten niet goed wat we aanmoesten met de info van de toeristische dienst in Pejë - de grensovergang zou officieel gesloten zijn - en toen op zevenhonderd meter van de grens de weg overging in een zo goed als onbegaanbaar bergpad sloeg de twijfel toe. Zouden we er wel geraken? We zouden toch niet helemaal terug moeten om via een andere weg Montenegro binnen te gaan?

Met de wagen was terugkeren de enige optie geweest, maar met onze trekkingfietsen aan de hand sloegen we er net in om de eerste en ergste paar honderd meter toch af te leggen. We waanden ons in niemandsland, want waar op onze gps de grens stond aangeduid was niets te zien. In de verste verte was er geen levende ziel te bespeuren, laat staan een grenspost of grenswachters. Temidden van rijzige rotswanden, naast een kolkende bergrivier betraden we illegaal ons vijfentwintigste fietsland. 

Onze identiteitskaarten werden dan (nog) wel niet gescand, wat een prachtige binnenkomer in Montenegro. Een betoverende klim door een adembenemend landschap leidde ons door groene velden met zicht op hoge bergen naar een nieuw hoogterecord. Op 1800 meter en een klets waren we eindelijk boven en genoten we van de duizelingwekkende vergezichten. Vermoedelijk konden we zowat over het hele land uitkijken. 

Op de pas werden we zowaar toch nog gecontroleerd. “Border police, passport control”. De vriendelijke grenswachter maakte er geen enkel punt van dat we via Kosovo kwamen aangereden en ons illegaal statuut was weeral verleden tijd. Met een stevige handdruk werden we welkom geheten en we mochten zelfs een foto maken met de man die moederziel alleen in de gure wind op een berg zat waar geen kat passeerde. 

De afdaling was zalig bollen, maar het was goed fris. Onze jas was niets teveel en we deden zelfs onze dunne handschoentjes aan om geen al te koude vingers te krijgen. Toen we voldoende hoogte hadden verloren, zochten we een plekje om te lunchen. Alle ingrediënten voor een lekkere salade zaten al in de tas en in de zon sneden we de groentjes en het fruit en mengden we alles netjes door mekaar. 

We bleven maar afdalen en stilletjes aan kwamen we weer in de bewoonde wereld terecht. Rond kilometer zestig deden we inkopen in een klein supermarktje in Adrijevica. Meteen merkten we dat Montenegrijns veel weg had van Servisch. Het lijkt al een eeuwigheid geleden, maar er was toch nog wat vocabulair blijven hangen en zo maakten we ons meteen populair bij de locals. 

Net buiten het centrum begon weer een - naar BlijvenTrappen normen - klim buiten categorie. Zeventien kilometer lang en ditmaal tot op 1550 meter. We wisten dat we dit varkentje vandaag niet meer gewassen zouden krijgen, maar vonden het wijselijk om toch al een stuk af te werken.  

Met de laatste krachten in benen vinkten we de eerste zeven kilometer af en eens we boven de 1000 meter waren begonnen we uit te kijken naar een kampeerplekje. De eerste poging was niet succesvol, maar het moet geweest zijn dat het lot ons naar het volgende huis wilde brengen. Geen woord Engels spraken de mensen, maar zelfs bijna zonder gebaren hadden ze meteen begrepen dat we uitgeput op zoek waren naar een slaapplaats. 

Ze moesten er niet eens over nadenken, “no problem!” Er was zelfs keuze uit twee vlakke plaatsjes voor de tent - een unicum op de berg - maar eerst moesten we ons installeren voor het kleine huisje voor een rakija. Het bleef niet bij een, twee of drie (gelukkig kleine) glaasjes, en meer dan een uur lang werden er onder een stralend zonnetje in het Montenegrijns, Servisch, Engels en gebarentaal verhalen verteld waarvan de tegenpartij vermoedelijk slechts een fractie begreep. 

De hele familie heette ons hartelijk welkom en naast onze hosts (Novak en Violetta) waren ook de grootmoeder, de twee kinderen Luka en Stefane en een schoonzus en drie neefjes uitermate geïnteresseerd in die twee gekke fietsers. 

Na de Rakija-kennismaking werd de idee om de tent op te zetten al snel overboord gegooid. Ze hadden nog een tweede gebouwtje op hun erf waar enkele zetels stonden en hier konden we zonder problemen terecht. 
We hadden nog maar net onze tassen neergezet en andere kleren aangetrokken toen we werden meegetroond om samen met hen te eten. Het beste brood ooit (ovenvers), heerlijke kaas, aardappels net uit de grond, kip van het erf en zelfgemaakte yoghurt. Simpel, maar enkel en alleen door de geweldige smaken subliem.
In ruil voor zoveel vrijgevigheid gaven we hen onze volledige zak met net aangekochte etenswaren. Als dat wilde zeggen dat we de volgende dag voor even op onze kin moesten kloppen was dat ook maar zo. Niet te geloven dat mensen die zelf zo weinig hebben en met beperkt comfort leven, zomaar alles laten vallen om hun (zichzelf uitnodigende) gasten op handen te dragen. 

Voor situaties zoals deze trek je dus voor anderhalf jaar met je fietsje door Europa. Weeral onvergetelijke momenten!

Dat wij niet de ‘logische weg’ naar Pejë zouden nemen maar de kleine baantjes verkozen, had bij de ober van het motel vragende blikken opgeroepen. Wij waren maar wat blij met onze keuze door mooie, groene weides en met zicht op de grote bergen die we ’s avonds en daags nadien over zouden moeten. 

Na elf kilometer bevond zich onze eerste geplande stop: het marmeren Visoki Decani-klooster uit 1327. Apart, want vooraleer je het klooster bereikt moet je langs KFOR-soldaten (Kosovo Force, een internationale vredesmarkt o.l.v. de NAVO) en om het te bezoeken moet je je identiteitskaart bij hen achterlaten. Waarom? Het Servische klooster wordt bewoond door monniken met dezelfde nationaliteit en dit ligt nogal gevoelig bij de Kosovaarse bevolking.
Nadat we in een wegwerppij werden gestoken, gaf een jonge Servische man ons heel wat uitleg over het heiligdom. In de ingang van de kerk vind je bijvoorbeeld 365 originele fresco’s (nog nooit gerestaureerd), eentje voor elke dag van het jaar, startend op 1 september. Ook in het deel waar de diensten plaatsvinden, zie je rondom rond mooie muurschilderingen. Eentje van Jezus met zwaard is uniek in de wereld. Tot slot vind je er een prachtige, eveneens originele, kandelaar gemaakt uit zwaarden en harnassen van de soldaten die vochten tegen de Ottomaanse bezetting in de veertiende eeuw. 

Na ons bezoek en een fastfood-hap, fietsten we langs de onvermijdelijke drukke baan verder naar Pejë. In de toeristische dienst kregen we voor de tweede dag op rij te horen dat de grens - deze keer met Montenegro - wel eens moeilijkheden zou kunnen opleveren. De relaties met Kosovo waren blijkbaar nogal gespannen en daarom was die grensovergang officieel gesloten. In realiteit betekende dit dat we daar illegaal Montenegro zouden betreden.
Hun advies was om toch te fietsen zoals wij gepland hadden en bij een eventuele controle te zeggen dat wij geen grenspost hadden gezien. Waren we niet in de toeristische dienst gestopt, dan zouden we niet eens liegen.

Pejë zelf hadden we snel gezien en vooraleer we de klim naar de pas aanvingen, hadden we nog een tweede UNESCO-klooster op ons lijstje staan: het Patriarchaatsklooster. Zelfde verhaal, maar zonder KFOR. We lieten onze identiteitskaarten achter bij de politie en kregen een sjaal om onze blote benen te bedekken. De kleurrijke buitenmuren stonden in contrast met de witte muren ’s morgens, maar binnenin was de kerk zeer gelijkaardig. 

Eenmaal onze identiteitskaarten terug op zak, startte de klim naar Montenegro door de verbluffende Rugova canyon. Gematigd klimmen door een fantastisch decor, wat een zaligheid. We vallen in herhaling, maar de Balkan blijft ons dag in, dag uit, land in, land uit verrassen en bekoren.

Rond half zes zochten we naar een goede kampeerplaats, maar dat was niet gemakkelijk in een gorge. Zowat alles helde en enkele borden die waarschuwden voor lawines en vallende stenen, deden ons elf kilometer voor de grens beslissen in te checken in een chalet-motel.
​Er waren heel wat mankementen en we moesten van kamer veranderen nadat de douche alles - ook onze tassen - onder water had gezet, maar we sliepen binnen en we konden er eten. Lekker en veel zelfs: traditionele flija en een soort griesmeeltaarthapje als voorgerecht en steak friet als hoofdgerecht. Binnenkort zouden we broeksriem letterlijk en figuurlijk moeten aanhalen.

We genoten niet van de beste nachtrust ooit op onze matjes in de bar. Er braks ’s nachts een storm los en het leek wel of het hele gebouw het meer van Koman zou invliegen. De schippers moesten in het holst van de nacht aan de bak om ervoor te zorgen dat hun boten niet wegdreven en er was dus heel wat heen-en-weergeloop. Maar goed, ons hoorde je niet klagen want voor een habbekrats (200 lekë) sliepen we droog en op een tiental meter van het startpunt van de ferry.

Al om 7.30u ’s morgens stroomde het volk toe. Raar, maar waar: zelfs op dit uur werd er niet getwijfeld over de bestelling aan de toog. Een raki, een koffietje en een glas water… blijkbaar de beste manier om de dag te beginnen. 

Net voor vertrek vreesden we even dat we nog een dag langer zouden vastzitten in Koman. Om vijf voor negen besloot de chef dat ze niet zouden varen die dag. Te weinig opvarenden en dus te duur! Gelukkig vertrok er op hetzelfde uur nog een boot en regelden onze nieuwbakken vrienden de transfer van de Rozafa naar de Berisha ferry.

Naar Albanese normen op schema, verlieten we de ‘haven’ van Koman en begonnen we aan de drie uur durende trip naar Fierze. Deze boottocht wordt alom geprezen en wordt misschien wel gezien als hét hoogtepunt van het land. Uit eerste hand kunnen we al onze lezers verzekeren dat de boottrip alleen meer dan de moeite waard is om naar de Balkan af te zakken! Hoewel we nergens een vergelijking met de Noorse fjorden lazen, kan die zonder problemen gemaakt worden. Wij vonden het zelfs nog net een tikkeltje beter wegens iets warmer, zonniger en soms spectaculairder. 

Het was bewolkt en we hielden het niet de volledige drie uur droog, maar het grootste deel van de overtocht bevonden we ons in het zonnetje op het bovendek en was het 360° genieten van dit prachtige natuurfenomeen. Beboste heuvels, appelblauwzeegroen water, reusachtige grillige rotswanden,… wonderlijk!

Eens in Fierze aangemeerd, haalde de regen ons weer in. We schuilden een tijdje in de bar aan de kade en kregen verontrustend nieuws te horen. Iemand vertelde ons dat de kans bestond dat we met een identiteitskaart alleen Kosovo niet zouden binnen geraken. Hij raadde ons aan de proef op de som te nemen, want de regels waren in tussentijd misschien versoepeld. We waren er in ieder geval niet gerust in. Het alternatief: helemaal terug richting Shkoder om daar rechtstreeks naar Montenegro te fietsen.

Het overgrote deel van de regenval werd opgespaard tot in de namiddag. We vertrokken dan wel droog, al snel viel het met bakken uit de lucht. We lieten ons verrassen en waren binnen de kortste keren doorweekt. Jammer, maar ons regenpak kwam rijkelijk te laat en dus lieten we ons helemaal natregenen.
De regen hield aan en met water in onze schoenen stopten we om te schuilen op een tiental kilometer van de grens. Een twintigtal minuten keken we de kat uit de boom totdat het wolkendek openbrak en we zelfs wat zon te zien kregen. 

Het werd zowaar een traditie, want ook nu weer was het klimmen naar de grensovergang. Met een klein hartje stopten we aan de grenspost en nog nooit ging het zo vlot. In Albanië deden ze bij het uitrijden zelfs niet eens de moeite om onze ID’s te bekijken en na een vliegensvlugge scan en de daaropvolgende ‘biep biep’ waren we legaal in Kosovo. Best speciaal, in een land dat tot voor kort eigenlijk nog geen land was. 

In het eerste dorpje na de grens informeerden we naar overnachtingsmogelijkheden. Het halve dorp stond al snel verzameld in de mini-market en de beste kans om een bankautomaat en hotel te vinden hadden we volgens hen in Junik, een achttal kilometer verderop. 
Na wat zoeken vonden we motel Gjeravica waar we voor twintig euro terecht konden in een mooie, ruime kamer. Bovendien aten we er ’s avonds nog een degelijke pizza en hadden we een gesprekje met enkele Kosovaren. Een eerste, zeer beperkte kennismaking met dit kleine land, maar we keken alvast uit naar meer.